Tarihçe
Türkiye’deki kentleşme süreci paralelinde Antalya kentinin mekânsal oluşumu ve buna bağlı olarak kimlik değişimi 1950 yıllarında başlamış ve bundan sonrada hız kazanarak devam etmiştir. 1950 yılında kentin yayılma alanı 270 hektar ve nüfus 27.515 kişi iken 1960 yılında kentin yayılma alanı 690 hektar, nüfuz ise % 85 artışla 50.980 kişiye yükselmiştir. Bu hızlı göç hareketi kenti ekonomik, sosyal ve fiziksel olarak etkilemiştir.
Ülkemizde tarım üretiminde makine kullanımının yaygınlaşması ile o dönemin önemli sanayi hammaddesi ürünlerinden olan pamuk üretimi de artmıştır. Antalya’da pamuk üretiminde ortaya çıkan artışı değerlendirmek ve göç sonucu yaygınlaşan işsizliğin azaltılması amacıyla sanayi yatırımları yapılmıştır.
Bu kapsamda 3 Nisan 1955 tarihinde Antalya Pamuklu Dokuma Sanayi Türk Anonim Şirketi kurulmuştur. 5 Ocak 1956 tarihinde Cumhurbaşkanı Celal BAYAR ve Başbakan Adnan MENDERES tarafından fabrikanın temelleri atılmıştır. Başlangıçta Sümerbank, Antbirlik ve bazı bankaların ortaklığı sonucu 11 milyon lira sermaye ile kurulan fabrika 1 Ekim 1961 tarihinde üretime başlamıştır. Fabrikada 21.600 iğlik iplik kısmı 360 düz, armürlü ve kasalı dokuma tezgahı ile komple iplik boyama ve terbiye tesisinde 1.650 ton pamuk kullanılarak 1.350 ton iplik üretilmiş ve bunun 160 tonu satılıp, geride kalan miktar bez imalatında kullanılmıştır. Yıllık dokunan bez miktarı da 6.5 milyon metre olmuştur. Fabrikada ayrıca poplin ekose, poplin pijamalık, mendil ve pantolonluk gibi dokumalarda üretilmiştir.
Fabrikada zaman içinde teknolojik gelişmeler dikkate alınarak değişiklikler yapılmıştır. Bu kapsamda Rasyonalizasyon ve Modernizasyon projesi kapsamında dar ende kumaş dokuya 360 adet tezgah kaldırılarak yerlerine 90 adet geniş ende kumaş dokuyan tezgahlar monte edilmiştir. Ayrıca 1989 yılında ekonomik ömürlerini tamamlayan 12 adet 4.800 iplik makinasının üretim dışı bırakılması sonucu fabrikanın iplik sayısı 16.416’ya düşmüştür. Bu çerçevede fabrikanın üretim kapasitesi de 1.300 tona gerilemiştir. Bunun yanında 1972 yılında eski iplik boyama tesisi yenilenmiştir.
Başlangıçta 11 milyon lira olan şirket sermayesi, 1959 yılında 26 milyona, 1961 yılında 50 milyona ve 1962 yılında ise 80 milyon liraya çıkartılmıştır.
Mart 1965 ayında fabrikada çalışa işçi sayısı 1.765’tir. Bu sayı 1985 ‘de 1.025 işçi ve 73 memur, 1998’de 320 işçi ve 49 memur olmuştur.
Şirket sermayesi 1990’da 80 milyon liradan 22 milyar 800 milyon TL’ye, 2002 tarihinde ise 68 milyar 400 milyon TL’ye çıkartılmıştır.
Fabrikanın faaliyetleri 13 Ocak 2003 tarihinde zarar ettiği gerekçesiyle durdurulmuştur. 2004 yılında şirket sermayesi 46.056.000 YTL’ye çıkartılmış ve şirketin unvanı Antalya Pamuklu Dokuma Sanayi T.A.Ş. iken “ Antalya Pamuklu Dokuma İnşaat Mühendislik Özel Eğitim ve Danışmanlık Hizmetleri İhtiyaç Maddeleri Turizm Ticaret ve Sanayi A.Ş. “ olmuştur.
Fabrika Alanı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından 2004'te Kepez Belediyesi'ne devredilmiştir. Şubat 2005’te Sümer Holding A.Ş, 9 Mart 2006’da ise Antalya Ticaret ve Sanayi Odası tüm hisselerini Kepez Belediyesine devretmiştir.
2005'te 488 dönümden oluşan Dokuma İplik Fabrikası'nın “üst kullanım hakkı” 49 yıllığına ihalesiz olarak özel bir şirkete verilmiştir. Söz konusu tahsisin iptali yolunda gerçekleştirilen girişimler sonucu 2012 yılının sonunda İdare Mahkemesi'nin tahsisin iptaliyle ilgili kararı Danıştay’ın verdiği karar kapsamında kesinleşmiştir.
7 Ağustos 2014 tarihi itibariyle 45 Milyon 056 Bin TL’lik sermayenin Şirket Ortakları arasındaki dağılımı aşağıdadır;
Kepez Belediyesi ( 46 Milyon 049 bin 747 TL. 250kuruş )
Antbirlik ( 2 bin 220 TL. )
Büyükşehir Belediyesi ( 17 TL. 100 kuruş)
Kızılay Derneği ( 11 TL. 100 kuruş)
Ticaret Borsası ( 8 TL. 550 kuruş)
Elmalı Belediyesi ( 5 TL. 550 kuruş)
Çocuk Esirgeme Kurumu ( 2 TL. 775 kuruş)
Ayrıca bu kurumlarla birlikte bazı şirketler ve şahıslarda şirketin ortağı konumundadır.
Daha başından beri Antalya kamuoyunda kabul görmeyen Dokuma arazisinin 49 yıllığına bir şirkete tahsis edilmesi işlemi İdare Mahkemesi'nin, tahsisin iptaliyle ilgili kararının 2012 yılının sonunda kesinleşmesiyle birlikte, bölgenin vatandaşlarımızın kullanımına kazandırılmasına ilişkin bir imkan doğmuştur.
Bu kapsamda Dokuma arazisinin tamamının Antalya'ya kazandırılması sözünü veren Kepez Belediye Başkanı Sn. Hakan Tütüncü tarafından Antalya’nın dinamiklerinin katkısıyla şehrin ortak aklının öncülüğünde bir girişim başlatılmıştır.
Bu amaçla hiçbir hukuki engelin kalmadığı fabrika binası ve çevresini kapsayan 238 dönümlük park alanında nelerin yapılacağı ile ilgili fikir projesi hazırlaması amacıyla çalışma grubu oluşturulması düşünülmüş ve bu çerçevede Belediye Meclisinin Ocak 2015 ayı toplantısında konuya ilişkin Meclis kararı alınmıştır.
Alınan Meclis Kararı kapsamında; Kepez Belediye Meclisinde grubu bulunan partilerden birer temsilci, Antalya Mimarlar Odası, Antalya İnşaat Mühendisleri Odası ve Antalya Peyzaj Mimarları Odasından ikişer temsilci, Antalya Ticaret ve Sanayi Odası, Antalya Ticaret Borsası ve Antalya Esnaf ve Sanatkar Odaları Birliği ile Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dekanlığından birer temsilcinin katılımı ile bir çalışma grubu oluşturulmuştur.
Çalışma Grubu, park alanındaki binaların muhafazası, var olan peyzaj ve bitki dokusunun korunarak binalarla birlikte restorasyonu ile alana yeni fonksiyonlar yüklemeye dönük bir fikir projesini; konuya ilişkin görüşü olan Antalyalılar, sivil toplum kuruluşları, meslek odaları, siyasi partilerin temsilcileri ile görüşerek 2 aylık bir sürede hazırlayacak ve rapor olarak Kepez Belediye Meclisine sunacaktır. Hazırlanacak proje park alanında yapılacak faaliyetler için yol haritası niteliği taşıyacaktır.
Yapılan çalışmalar çerçevesinde fabrika alanında bir tane bina yıkılmayacak, yeni bir bina yapılamayacak, bir tane ağaç kesilmeyecek ve yeşil doku kesinlikle tahrip edilmeyecektir. Yapılar 1960'larda inşa edildiği zamandaki gibi aslına uygun şekilde restore edilecek ve Park alanı ticari beklentiden uzak olarak tamamıyla halka dönük şekilde planlanacaktır. Fabrikanın kapısından geçen herkes zaman tünelinden geçmiş gibi 1960-70'lere ulaşması ve orada kültürle, sanatla, doğayla buluşması sağlanacaktır.
Yapılacak çalışma tamamen şeffaf bir ortamda ortak aklın yol göstericiliğinde gerçekleştirilecek ve her aşamada kamuoyu bilgilendirilecektir.
Ticari kısımla alakalı hukuki süreç halen devam etmekte olup, hukuki süreç tamamlandıktan sonra yeşil alanda olduğu gibi ticari alanda da ne yapılacağına sivil toplum ve meslek kuruluşları ile birlikte karar verilecektir. Bununla birlikte Ticari alanda AVM, Otel, Rezidans ve toplu konut kesinlikle yapılmayacaktır.
Söz konusu Çalışma Grubunun Kepez Belediyesi tarafından alınan Meclis kararı kapsamında teşkil edildiği ve bahse konu projenin hazırlanmasına ilişkin çalışmalara başlandığı 19 Ocak 2015 günü Dokuma’ da düzenlenen bir basın toplantısı ile Antalyalılara duyurulmuştur.
Çalışma Grubunun Antalya Dinamiklerinin görüşlerini başvurarak rapor alt yapısını hazırlama çalışmaları halen Dokuma’da yapılan bir seri görüşmeler kapsamında devam etmektedir.
Ülkemizde tarım üretiminde makine kullanımının yaygınlaşması ile o dönemin önemli sanayi hammaddesi ürünlerinden olan pamuk üretimi de artmıştır. Antalya’da pamuk üretiminde ortaya çıkan artışı değerlendirmek ve göç sonucu yaygınlaşan işsizliğin azaltılması amacıyla sanayi yatırımları yapılmıştır.
Bu kapsamda 3 Nisan 1955 tarihinde Antalya Pamuklu Dokuma Sanayi Türk Anonim Şirketi kurulmuştur. 5 Ocak 1956 tarihinde Cumhurbaşkanı Celal BAYAR ve Başbakan Adnan MENDERES tarafından fabrikanın temelleri atılmıştır. Başlangıçta Sümerbank, Antbirlik ve bazı bankaların ortaklığı sonucu 11 milyon lira sermaye ile kurulan fabrika 1 Ekim 1961 tarihinde üretime başlamıştır. Fabrikada 21.600 iğlik iplik kısmı 360 düz, armürlü ve kasalı dokuma tezgahı ile komple iplik boyama ve terbiye tesisinde 1.650 ton pamuk kullanılarak 1.350 ton iplik üretilmiş ve bunun 160 tonu satılıp, geride kalan miktar bez imalatında kullanılmıştır. Yıllık dokunan bez miktarı da 6.5 milyon metre olmuştur. Fabrikada ayrıca poplin ekose, poplin pijamalık, mendil ve pantolonluk gibi dokumalarda üretilmiştir.
Fabrikada zaman içinde teknolojik gelişmeler dikkate alınarak değişiklikler yapılmıştır. Bu kapsamda Rasyonalizasyon ve Modernizasyon projesi kapsamında dar ende kumaş dokuya 360 adet tezgah kaldırılarak yerlerine 90 adet geniş ende kumaş dokuyan tezgahlar monte edilmiştir. Ayrıca 1989 yılında ekonomik ömürlerini tamamlayan 12 adet 4.800 iplik makinasının üretim dışı bırakılması sonucu fabrikanın iplik sayısı 16.416’ya düşmüştür. Bu çerçevede fabrikanın üretim kapasitesi de 1.300 tona gerilemiştir. Bunun yanında 1972 yılında eski iplik boyama tesisi yenilenmiştir.
Başlangıçta 11 milyon lira olan şirket sermayesi, 1959 yılında 26 milyona, 1961 yılında 50 milyona ve 1962 yılında ise 80 milyon liraya çıkartılmıştır.
Mart 1965 ayında fabrikada çalışa işçi sayısı 1.765’tir. Bu sayı 1985 ‘de 1.025 işçi ve 73 memur, 1998’de 320 işçi ve 49 memur olmuştur.
Şirket sermayesi 1990’da 80 milyon liradan 22 milyar 800 milyon TL’ye, 2002 tarihinde ise 68 milyar 400 milyon TL’ye çıkartılmıştır.
Fabrikanın faaliyetleri 13 Ocak 2003 tarihinde zarar ettiği gerekçesiyle durdurulmuştur. 2004 yılında şirket sermayesi 46.056.000 YTL’ye çıkartılmış ve şirketin unvanı Antalya Pamuklu Dokuma Sanayi T.A.Ş. iken “ Antalya Pamuklu Dokuma İnşaat Mühendislik Özel Eğitim ve Danışmanlık Hizmetleri İhtiyaç Maddeleri Turizm Ticaret ve Sanayi A.Ş. “ olmuştur.
Fabrika Alanı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından 2004'te Kepez Belediyesi'ne devredilmiştir. Şubat 2005’te Sümer Holding A.Ş, 9 Mart 2006’da ise Antalya Ticaret ve Sanayi Odası tüm hisselerini Kepez Belediyesine devretmiştir.
2005'te 488 dönümden oluşan Dokuma İplik Fabrikası'nın “üst kullanım hakkı” 49 yıllığına ihalesiz olarak özel bir şirkete verilmiştir. Söz konusu tahsisin iptali yolunda gerçekleştirilen girişimler sonucu 2012 yılının sonunda İdare Mahkemesi'nin tahsisin iptaliyle ilgili kararı Danıştay’ın verdiği karar kapsamında kesinleşmiştir.
7 Ağustos 2014 tarihi itibariyle 45 Milyon 056 Bin TL’lik sermayenin Şirket Ortakları arasındaki dağılımı aşağıdadır;
Kepez Belediyesi ( 46 Milyon 049 bin 747 TL. 250kuruş )
Antbirlik ( 2 bin 220 TL. )
Büyükşehir Belediyesi ( 17 TL. 100 kuruş)
Kızılay Derneği ( 11 TL. 100 kuruş)
Ticaret Borsası ( 8 TL. 550 kuruş)
Elmalı Belediyesi ( 5 TL. 550 kuruş)
Çocuk Esirgeme Kurumu ( 2 TL. 775 kuruş)
Ayrıca bu kurumlarla birlikte bazı şirketler ve şahıslarda şirketin ortağı konumundadır.
Daha başından beri Antalya kamuoyunda kabul görmeyen Dokuma arazisinin 49 yıllığına bir şirkete tahsis edilmesi işlemi İdare Mahkemesi'nin, tahsisin iptaliyle ilgili kararının 2012 yılının sonunda kesinleşmesiyle birlikte, bölgenin vatandaşlarımızın kullanımına kazandırılmasına ilişkin bir imkan doğmuştur.
Bu kapsamda Dokuma arazisinin tamamının Antalya'ya kazandırılması sözünü veren Kepez Belediye Başkanı Sn. Hakan Tütüncü tarafından Antalya’nın dinamiklerinin katkısıyla şehrin ortak aklının öncülüğünde bir girişim başlatılmıştır.
Bu amaçla hiçbir hukuki engelin kalmadığı fabrika binası ve çevresini kapsayan 238 dönümlük park alanında nelerin yapılacağı ile ilgili fikir projesi hazırlaması amacıyla çalışma grubu oluşturulması düşünülmüş ve bu çerçevede Belediye Meclisinin Ocak 2015 ayı toplantısında konuya ilişkin Meclis kararı alınmıştır.
Alınan Meclis Kararı kapsamında; Kepez Belediye Meclisinde grubu bulunan partilerden birer temsilci, Antalya Mimarlar Odası, Antalya İnşaat Mühendisleri Odası ve Antalya Peyzaj Mimarları Odasından ikişer temsilci, Antalya Ticaret ve Sanayi Odası, Antalya Ticaret Borsası ve Antalya Esnaf ve Sanatkar Odaları Birliği ile Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dekanlığından birer temsilcinin katılımı ile bir çalışma grubu oluşturulmuştur.
Çalışma Grubu, park alanındaki binaların muhafazası, var olan peyzaj ve bitki dokusunun korunarak binalarla birlikte restorasyonu ile alana yeni fonksiyonlar yüklemeye dönük bir fikir projesini; konuya ilişkin görüşü olan Antalyalılar, sivil toplum kuruluşları, meslek odaları, siyasi partilerin temsilcileri ile görüşerek 2 aylık bir sürede hazırlayacak ve rapor olarak Kepez Belediye Meclisine sunacaktır. Hazırlanacak proje park alanında yapılacak faaliyetler için yol haritası niteliği taşıyacaktır.
Yapılan çalışmalar çerçevesinde fabrika alanında bir tane bina yıkılmayacak, yeni bir bina yapılamayacak, bir tane ağaç kesilmeyecek ve yeşil doku kesinlikle tahrip edilmeyecektir. Yapılar 1960'larda inşa edildiği zamandaki gibi aslına uygun şekilde restore edilecek ve Park alanı ticari beklentiden uzak olarak tamamıyla halka dönük şekilde planlanacaktır. Fabrikanın kapısından geçen herkes zaman tünelinden geçmiş gibi 1960-70'lere ulaşması ve orada kültürle, sanatla, doğayla buluşması sağlanacaktır.
Yapılacak çalışma tamamen şeffaf bir ortamda ortak aklın yol göstericiliğinde gerçekleştirilecek ve her aşamada kamuoyu bilgilendirilecektir.
Ticari kısımla alakalı hukuki süreç halen devam etmekte olup, hukuki süreç tamamlandıktan sonra yeşil alanda olduğu gibi ticari alanda da ne yapılacağına sivil toplum ve meslek kuruluşları ile birlikte karar verilecektir. Bununla birlikte Ticari alanda AVM, Otel, Rezidans ve toplu konut kesinlikle yapılmayacaktır.
Söz konusu Çalışma Grubunun Kepez Belediyesi tarafından alınan Meclis kararı kapsamında teşkil edildiği ve bahse konu projenin hazırlanmasına ilişkin çalışmalara başlandığı 19 Ocak 2015 günü Dokuma’ da düzenlenen bir basın toplantısı ile Antalyalılara duyurulmuştur.
Çalışma Grubunun Antalya Dinamiklerinin görüşlerini başvurarak rapor alt yapısını hazırlama çalışmaları halen Dokuma’da yapılan bir seri görüşmeler kapsamında devam etmektedir.